معمای ۲۰۰ نیروی حماس چیست؟
ماجرای نیروهای حماس گرفتار در تونل‌ها چیست؟
هفته‌ها پس از آغاز آتش‌بس غزه، ده‌ها جنگجوی حماس همچنان در تونل‌های زیر شهر غزه گرفتارند؛ در اعماق زیر ویرانه‌های رفح در جنوب این منطقه، برای آنها جنگ هنوز پایان نیافته است.
به گزارش از سی‌ان‌ان، ده‌ها نیروی حماس، که به سلول‌های مستقل تقسیم شده‌اند، در تونل‌های زیرزمینی پشت خطوط اسرائیل گیر افتاده‌اند، در حالی که میانجی‌ها تلاش می‌کنند راه‌حلی بیابند که آتش‌بس یک‌ماههٔ غزه را از فروپاشی نجات دهد.
مسئلهٔ اینکه چگونه باید با حدود ۲۰۰ نیروی حماس که در منطقه تحت اشغال اسرائیل در غزه قرار دارند برخورد شود، تنها یک مشکل تاکتیکی برای ارتش رژیم صهیونیستی نیست. این یک موضوع حساس دیپلماتیک است که راه‌حل روشنی ندارد.
خلاصه این گزارش را در ویدئوی زیر ببینید:
این تونل‌ها (که مشخص نیست دقیقاً چند سلول وجود دارد یا کجا قرار دارند ) از زمان تقسیم غزه طبق «خط زرد» یک ماه پیش، خود را در این تونل‌ها مستقر و مستحکم کرده‌اند: اسرائیل مناطق شرق خط را اشغال کرده و حماس بار دیگر کنترل مناطق غرب خط را به دست گرفته است. بنیامین نتانیاهو، روشن کرده که قصد ندارد به سادگی اجازه دهد نیروهای حماس از تونل‌ها بیرون آمده و به بخش تحت کنترل حماس بازگردند. حماس نیز اعلام کرده نیروهایش هرگز خود را تسلیم نخواهند کرد و سلاح‌هایشان را تحویل نخواهند داد.
دولت ترامپ، اسرائیل را تحت فشار قرار داده تا برای رسیدن به نوعی راه‌حل عملی پیشرفت کند. به گفتهٔ دو مقام اسرائیلی، جرد کوشنر، داماد ترامپ و فرستادهٔ آمریکا، این موضوع را اوایل این هفته در دیدار با نتانیاهو مطرح کرده است.
یکی از این منابع گفته: «آمریکایی‌ها می‌خواهند به مرحلهٔ بعدی حرکت کنند و پرونده زندانیان رفح را ببندند.»
مرحلهٔ دوم آتش‌بس شامل ایجاد یک نیروی امنیتی بین‌المللی در غزه، خلع سلاح حماس و عقب‌نشینی بیشتر نیروهای اسرائیلی است. هر بخش نیازمند مذاکرات دشوار با چندین کشور است و نیروهای حماس در غزه نیز یک پازل دیپلماتیک پیچیدهٔ دیگر اضافه کرده‌اند.
به گفتهٔ منبع دوم، یکی از ایده‌ها انتقال این نیروها به کشور ثالث بود و ترکیه به‌عنوان گزینه‌ای احتمالی مطرح شده بود. اما هیچ راه‌حل مشخصی حاصل نشده است.
طی این هفته، دفتر نتانیاهو چندین بار گزارش‌های مربوط به آزادی سلول‌هایی را که اسرائیل آنها را تروریستی می‌داند، تکذیب کرده است. یک مقام ارشد اسرائیلی سه‌شنبه در بیانیه‌ای گفت: «نخست‌وزیر به آمریکایی‌ها تعهدی برای آزادسازی نیروهای گرفتار در تونل‌های رفح نداده است.» چند ساعت بعد هم افزود: «برخلاف گزارش‌ها، هیچ راه‌حل توافق‌شده‌ای وجود ندارد.»
بدون یک راه‌حل، این تونل‌ها مانند یک بمب ساعتی عمل می‌کنند. با دسترسی بسیار محدود یا بدون دسترسی به غذا و آب، نیروهای حماس با یک انتخاب ساده روبه‌رو هستند: تسلیم یا جنگ. محمد شهاده، کارشناس امور غزه در شورای روابط خارجی اروپا، پیش‌تر به سی‌ان‌ان گفته بود: «حتی خود حماس هم نمی‌داند چند نفر از آنها هنوز زنده هستند.»
این بن‌بست تاکنون تهدیدی جدی برای آتش‌بس کلی که از ۱۰ اکتبر اجرایی شد، ایجاد کرده است.
احتمالاً همین تونل‌های جداافتاده – که از فرماندهی و کنترل حماس جدا شده‌اند – مسئول حملات اخیر علیه نیروهای رژیم صهیونیستی بوده‌اند؛ حملاتی که موجب واکنش شدید این رژیم شد و دو بار آتش‌بس را در آستانهٔ فروپاشی قرار داد.
در ۱۹ اکتبر، پس از کشته شدن دو سرباز اسرائیلی در رفح، اسرائیل حملاتی انجام داد که دست‌کم ۴۴ فلسطینی را به شهادت رساند. کمی بیش از یک هفته بعد، پس از کشته شدن یک سرباز اسرائیلی دیگر در رفح، حملات اسرائیل بیش از ۱۰۰ فلسطینی – از جمله ده‌ها کودک – را کشت.
در فضای کنونی – که دیپلماسی میان مرحلهٔ اول و دوم آتش‌بس گرفتار مانده – نه اسرائیل و نه حماس کوتاه نمی‌آیند.
یکشنبه، شاخهٔ نظامی حماس بیانیه‌ای صادر کرد و گفت: «چیزی به نام محاصره یا تسلیم شدن در برابر دشمن وجود ندارد.» گردان‌های القسام گفتند: «ما میانجی‌ها را در برابر مسئولیت‌هایشان قرار می‌دهیم، و آنها باید راه‌حلی بیابند که ادامهٔ آتش‌بس تضمین شود.»
در نبود یک راه‌حل، ارتش رژیم صهیونسیتی سعی دارد با افراد محبوس در تونل‌های حماس در زیر زمین درگیر شود. ارتش رژیم صهیونسیتی گفته نیروهایش هنگام «تخریب زیرساخت‌های زیرزمینی»، چهار «نیروی حمای» را در مناطق تحت اشغال اسرائیل شناسایی کردند. در هر دو مورد، نیروهای اسرائیلی آتش گشودند.
این ارتش اعلام کرده این اقدام مطابق توافق آتش‌بس تحت میانجی‌گری آمریکا بوده که اجازهٔ تخریب زیرساخت‌های نظامی و تونل‌ها در غزه را می‌دهد. اما حماس آن را نقض آشکار طرح ۲۰ بندی می‌داند.
نتانیاهو زیر فشار راست‌گرایان اسرائیل قرار دارد تا هرگونه توافقی را رد کند که به نیروهای حماس اجازهٔ خروج امن به مناطق تحت کنترل حماس را بدهد. سه‌شنبه، آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع پیشین اسرائیل، در ایکس نوشت: «برای تروریست‌هایی که پس از اعلام آتش‌بس، سربازان ارتش را کشته‌اند، تنها دو گزینه وجود دارد: تسلیم و زندان یا مرگ.»
این فشار سیاسی گزینه‌های واقعی نتانیاهو برای یافتن یک راه‌حل قابل قبول را محدود می‌کند، زیرا اگر چنین به نظر برسد که در برابر خواسته‌های حماس عقب‌نشینی کرده، با انتقاد شدید روبه‌رو خواهد شد.
طبق طرح آمریکا، نیروهای حماس می‌توانند اگر سلاح‌های خود را تحویل دهند و به «همزیستی مسالمت‌آمیز» متعهد شوند، عفو دریافت کنند.
مسئلهٔ نیروهای زیرزمینی به‌تنهایی احتمالاً کل تلاش آتش‌بس را مختل نخواهد کرد – و آمریکا برای پیشبرد این طرح سرمایه‌گذاری سیاسی عظیمی انجام داده – اما یکی از موانع دشوار دیگری است که میانجی‌ها برای حفظ آتش‌بس با آن روبه‌رو هستند.
نظر شما