زیرک ترین حاکم خاورمیانه کیست؟

هاآرتص در مطلبی به قلم مشی کورن نوشت: تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر از زمان به قدرت رسیدن این کشور کوچک را به یک بازیگر مهم بین المللی تبدیل کرده است. زمانی که وی مشغول مصالحه با همسایگان خود در حاشیه خلیج فارس و تامین مالی حماس نیست، تحصیلاتش در بریتانیا در تعاملات با کشورهای غربی به کارش می آید.

در ادامه این مطلب آمده است: قطر اولین بار زمانی که درخواست میزبانی جام جهانی 2022 را مطرح نمود به سرخط نخست رسانه های جهان راه یافت؛ پیشنهادی که آلوده به ادعاهای متعدد ارتشا و فساد بود. پس از کسب میزبانی، جنجال ها ادامه داشت و گزارش های مختلفی از موارد نقض حقوق بشر در ارتباط با بدرفتاری با کارگران مهاجر سازنده ورزشگاه های محل میزبانی جام جهانی منتشر شد.

قطر مدت کوتاهی پس از آغاز جنگ اسرائیل و حماس در ماه اکتبر مجددا به صدر اخبار رسانه ها بازگشت. این کشور غنی از منابع گازی به عنوان یکی از معدود کشورهایی که دارای خطوط ارتباطی فعال با اسرائیل و حماس است به سرعت نقش میانجی را بر عهده گرفت و به شکل گیری اولین توافق آزادی گروگان ها کمک کرد. دوحه همچنین تلاش می کند مذاکرات فعلی در مورد آزادی بقیه گروگان ها را نیز به نتیجه برساند.

اما تامین مالی و پناه دادن به رهبران حماس و تلاش برای دسترسی به داده های حساس امنیتی موجب شده تا از زمان آغاز جنگ غزه حساسیت مقام های اسرائیلی در مورد این کشور کوچک اما قدرتمند بیشتر شود.

تمیم بن حمد که در سال2013 به قدرت رسید، به عنوان یک رهبر پیچیده که به راحتی بین خاورمیانه و غرب در تردد است شناخته می شود. وی در سال 1980 در دوحه متولد شده و چهارمین پسر پادشاه سابق، شیخ حمد بن خلیفه است. او در مدرسه اختصاصی شربورن در دورست در جنوب انگلیس تحصیل کرده است. پس از اتمام تحصیلات دبیرستان، تمیم با دنباله روی از پدرش به تحصیل در آکادمی نظامی سندهورست انگلیس پرداخت. پس از اتمام تحصیلات در سال 1998 تمیم به خانه برگشت و به عنوان افسر در ارتش قطر خدمت کرد. زمانی که تمیم پس از کناره گیری پدرش از قدرت در سال 2013 به تاج و تخت رسید تنها 33 سال داشت. پادشاه سابق قطر در حالی راه را برای نقش آفرینی نسل جدید باز کرد که امروزه معمولا رهبران عرب تا پای مرگ از قدرت دست نمی کشند. وی دارای دو همسر و 7 پسر و 6 دختر است.

تحصیلات تمیم در بریتانیا به وی اجازه می دهد تا در حالی که بر روی واقعیت خاورمیانه مانور می دهد به زبان غرب سخن بگوید. وی راه پدرش را ادامه می دهد و در حال تبلیغ یک پادشاهی محافظه کار به عنوان کشوری مترقی با درهای باز به روی جهان است. 

شیخ تمیم از زمان ولیعهدی، اقداماتی را برای تقویت جایگاه بین المللی قطر انجام می داد که از جمله می توان به جذب رویدادهای مهم ورزشی و در اختیار گرفتن تیم های مطرح جهان اشاره کرد. تمیم در سال 2006 به عنوان رئیس کمیته برگزاری بازی های آسیایی دوحه ایفای نقش کرد. این بازی ها مجددا قرار است در سال 2030 در قطر برگزار شود. 

در آن سال او توسط خوانندگان روزنامه مصری الاهرام به عنوان "بهترین شخصیت ورزشی جهان عرب" انتخاب شد. در سال 2011 شیخ تمیم ترتیب خرید باشگاه فرانسوی پاریسن ژرمن را داد. اما بزرگترین دستاورد وی در سال 2022 بود یعنی زمانی که قطر میزبان جام جهانی فوتبال شد، رویدادی که به عنوان یکی از گرانقیمت ترین کمپین های تبلیغاتی تاریخ شناخته می شود.

تمیم امیدوار بود میزبانی جام جهانی جایگاه قطر را به عنوان یک بازیگر جهانی مشروع ارتقا بخشد و برای این کشور در برابر رقبای منطقه ای اش میزانی از قدرت ایجاد کند. حقیقت این است که به رغم ادعاها در مورد اینکه قطر "ورزش شویی" انجام داده است، جام جهانی توانست توجه افکار عمومی را از موارد نقض حقوق بشر و سیاست های این کشور در قبال زنان و جامعه ال جی بی تی کیو منحرف نماید. جام جهانی و ثبت تعداد بی سابقه مخاطبان تلویزیونی در این رقابت ها یک موفقیت عظیم بود. جام جهانی به ویترینی برای نمایش قطر برای میلیون ها نفر در غرب تبدیل شد، اما این یکی از ابتکارات پدر تمیم در دهه 1990 بود که جایگاه کوچک ترین کشور عربی را چنین ارتقا بخشید و دیدگاه رسانه ای و توازن قدرت در خاورمیانه را تغییر داد. 

شیخ حمد آل ثانی در سال 1996 یعنی یک سال پس از تحویل گرفتن قدرت از پدرش، خلیفه بن حمد آل ثانی در یک کودتای غیرخشونت آمیز، شبکه الجزیره را راه اندازی کرد. در دوران حکومت حمد، قطر تولید گاز خود را افزایش داد و به ثروتمندترین کشور جهان از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی تبدیل شد. در سال 1997، قطر شروع به صادرات ال ان جی کرد. این کشور در حال حاضر دومین صادرکننده بزرگ ال ان جی جهان است و بر اساس آمارهای سال 2021 وزارت انرژی آمریکا، سومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد که معادل حدود 11 درصد کل ذخایر اثبات شده جهان است.

موفقیت های شیخ تمیم در دوران زمامداری اش موقعیت خاندان آل ثانی را که از قرن نوزدهم میلادی در مصدر امور بوده اند تقویت کرده است. ثروت خالص خانواده سلطنتی قطر 335 میلیارد دلار برآورد شده، اما سال گذشته شاخص میلیاردرهای بلومبرگ، این رقم را 133 میلیارد دلار ارزیابی نمود. ثروت امیر قطر به تنهایی 2 میلیارد دلار برآورد شده است. 

خانواده آل ثانی سرمایه گذاری های متعددی در سراسر جهان به ویژه در لندن انجام داده است که از جمله می توان به برج شارد، مجتمع خرید مجلل هارودز، پروژه مسکونی چلسی باراکس، منطقه تجاری کاناری وارف و همچنین شرکت امپرایر استیت بیلدینگ در نیویورک اشاره کرد. پادشاهی قطر همچنین در بانک بارکلیز، بریتیش ایرویز و شرکت فولکس واگن سهامدار است.