اختلاف هستهای ایران و امریکا با این پیشنهاد حل میشود؟
سخنگوی وزارت خارجۀ ایران دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط را «دشوار» و «مفید» توصیف کرده است. او «مفید» بودن مذاکرات را به شناخت بهتر دو طرف از مواضع یکدیگر مربوط دانسته که نوعی تعارف دیپلماتیک برای پرهیز از به کارگیری افراطی واژههای منفی قلمداد میشود.
احمد زیدآبادی در هم میهن نوشت: با این حساب، روشن است که با دور چهارم مذاکرات، دو طرف وارد موضوعات سخت و دشوار شدهاند و جز شفاف شدن مواضع یکدیگر، پیشرفتی به دست نیامده است.
مقامهای آمریکایی بهخصوص استیو ویتکاف مذاکرهکنندۀ ارشد آن کشور، از ابتدای شروع مذاکرات، مواضع دوپهلو و مبهمی در مورد غنیسازی اورانیوم در خاک ایران مطرح کردند که سبب گمراهی برخی محافل داخلی و بینالمللی شد. ویتکاف در ابتدای امر به گونهای سخن گفت که گویی دولت ترامپ حق ایران برای غنیسازی اورانیوم در سطح مصرف غیرنظامی را به رسمیت شناخته و مشکل عمدتاً به مکانیسم نظارتی مربوط میشود.
یکی از این ابتکارات، پیشنهاد تشکیل یک کنسرسیوم منطقهای یا بینالمللی به منظور ادامۀ غنیسازی اورانیوم در خاک ایران با نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. در واقع با تجمیع تأسیسات غنیسازی ایران و انتقال آن به یکی از جزایر ایرانی در خلیجفارس و مشارکت دادن کشورهای عرب و دیگر بازیگران جهانی در آن، میتوان به فرمول مرضیالطرفینی دست یافت که توافق را ممکن سازد. چنین طرحی مستلزم مقدماتی است که تمایل ایران و آمریکا برای خروج از دایرۀ خصومتِ متقابل و ارادۀ تهران و کشورهای عرب منطقه برای دستیابی به نظامی از همکاریهای همهجانبه، بخش اصلی آن است.
همین موضوع آنها را به تمایل به سمت بهبود رابطه با ایران سوق داده است. حقیقت این است که نتانیاهو برای جمهوری اسلامی همواره تهدید و فرصتی توأمان بوده است. تهدیدش همانا تلاش بیوقفه برای وقوع جنگ بین ایران و آمریکاست. فرصتش اما ایجاد مانع در جهت همگرایی اسرائیل و دنیای عرب به قصد انزوای ایران است. نشانهها حکایت از این دارد که عمر دولت نتانیاهو به ماههای پایانی خود نزدیک میشود.
به احتمال زیاد او به زودی مجبور به انحلال کنست و اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام خواهد شد. با سقوط دولت نتانیاهو، وجه تهدیدآمیز سیاست او علیه ایران توسط هر دولت جایگزین ادامه خواهد یافت، اما وجه فرصتِ او یعنی عدم همگرایی کشورهای عرب و اسرائیل برای جمهوری اسلامی از بین خواهد رفت. از این رو، افق تحولات منطقه بسیار متفاوت از آن چیزی است که در داخل ایران ترسیم میشود. به همین دلیل لازم است که در پشت میز مذاکره با آمریکا ابتکارات بکر و تازهای برای حصول به توافق مطرح شود. با ذهنیت کلیشهای مرسوم توافق حاصلشدنی نیست.
نظر شما