تحلیل المانیتور از تشکیل شورای ملی دفاع:
جنگ بعدی زودتر از آنچه فکر کنید آغاز می‌شود/ این بار شاید ایران پیش‌دستی کند
جمهوری اسلامی ظاهرا منتظر نشستن غبار جنگ نیست. کمتر از دو ماه پس از درگیری ۱۲ روزه با اسرائیل، ایران برای آنچه که آن را مرحله بعدی اجتناب‌ناپذیر جنگ می‌بیند، ساختار فرماندهی نظامی خود را بازسازی کرده است.
به گزارش المانیتور، هفته گذشته شورای دفاع ملی در ایران تصویب شد؛ یک نهاد متمرکز دوران جنگ که وظیفه هماهنگی استراتژی، عملیات و لجستیک در سراسر شاخه‌های نیروهای مسلح را بر عهده دارد. طبق گزارش رسانه‌های دولتی، شورای ملی دفاع «استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی را بررسی خواهد کرد که هدفشان تقویت قابلیت‌های نیروهای مسلح است.» هرچند این تصمیم با زبانی بوروکراتیک بیان شده، اما به طور گسترده به عنوان پاسخی مستقیم به نقاط ضعفی تلقی می‌شود که جنگ ژوئن آشکار کرد. جنگ دوازده روزه نشان داد که استراتژی چندلایه بازدارندگی ایران ناکافی است و شورای ملی دفاع قرار است این خلأها را پر کند.
رسانه‌های دولتی ایران صریح بوده‌اند: این شورا برای آماده‌سازی نیروهای مسلح در برابر تجاوز مجدد «رژیم صهیونیستی و متحد آمریکایی‌اش» طراحی شده است. رسانه‌ها هشدار می‌دهند که اتحاد آمریکا-اسرائیل همچنان متعهد به تمام کردن کاری است که آغاز کرده‌اند.
هرچند تشکیل شورای ملی دفاع رسما یک اقدام دفاعی است، اما مأموریت آن می‌تواند امکان اتخاذ یک موضع نظامی فعال‌تر را فراهم کند. ساختار تصمیم‌گیری متمرکز ممکن است به ایران اجازه دهد تا حملات تلافی‌جویانه سریع یا حتی اقدامات پیشگیرانه را بدون درگیری‌های طولانی بین‌سازمانی انجام دهد.
این امر با اظهارات اخیر فرماندهان نظامی هم همخوانی دارد که خواستار بازدارندگی از طریق سلطه شده‌اند و هشدار داده‌اند که هر حمله آینده در ساعت‌ها و نه روزها و هفته‌ها پاسخ داده خواهد شد. چنین ادبیاتی نشان می‌دهد که تهران در پی آن است تا اطمینان حاصل کند که در ساعات اولیه هر جنگ جدید، سریع‌تر از اسرائیل حرکت کند.
آیا این کارآمد خواهد بود؟
در سطح خارجی، شورای ملی دفاع پیامی دوگانه ارسال می‌کند: اطمینان‌بخشی به نیروهای نیابتی منطقه‌ای ایران و هشداری به دشمنان. برای حزب‌الله، ارتش یمن و دیگر متحدان، این سیگنال ارسال شده که ایران در حال بازسازی مرکز عصبی نظامی خود است و آماده هماهنگی عملیات در چندین جبهه در هر جنگ بعدی خواهد بود.
برای اسرائیل و ایالات متحده، این به عنوان یک امر بازدارنده در نظر گرفته شده است. ایران امیدوار است که ایجاد این شورا و تحکیم ساختار فرماندهی‌اش، اسرائیل و ایالات متحده را وادار کند تا پیش از راه‌اندازی حملات جدید، دوباره فکر کنند. با این حال، سؤال باقی‌مانده این است که آیا، جدا از تشکیل این شورا، ایران واقعا ضعف‌های تکنولوژیکی خود را برطرف کرده است؟ به عبارت ساده‌تر، چالش این خواهد بود که آیا شورای دفاع ملی می‌تواند واقعا انعطاف‌پذیری مورد نظر تهران را فراهم کند؟
روی کاغذ، این شورا مشکلات کلیدی هماهنگی دوران جنگ را حل می‌کند. در عمل، کارایی آن بستگی به این دارد که آیا ایران می‌تواند ذخایر موشکی خود را تجدید کند، سیستم‌های دفاع هوایی را محکم‌تر کند و مراکز فرماندهی را از حملات دقیق محافظت کند.
با این حساب احتمالا پیام آشکار تشکیل این شورا نه تنها آمادگی برای حمله احتمالی اسرائیل که آمادگی برای حمله پیش‌دستانه ایران را هم مخابره می‌کند.
زندگی در سایه جنگ
اما سوالاتی هم در این میان مطرح است، اگر فرض کنیم خود شورای دفاع ملی هدف قرار گیرد و در مراحل اولیه درگیری فلج شود، کل تصمیم‌گیری دوران جنگ ایران ممکن است مختل شود. جنگ ژوئن با حملات اسرائیلی آغاز شد که در ساعات اولیه، زنجیره‌ای طولانی از فرماندهان ارشد را از بین برد. اسرائیل همچنین مدعی است یک جلسه فوق‌محرمانه زیرزمینی شورای عالی امنیت ملی ایران را (هرچند بدون تلفات) هدف قرار داده است.
در نهایت، ایجاد شورای ملی دفاع بازتاب یک ذهنیت استراتژیک در تهران است؛ اینکه جنگ دوازده روزه تنها یک دور از یک جنگ طولانی‌تر بوده است، همان‌طور که بسیاری از مقامات و فرماندهان ایرانی این موضوع را آشکارا بیان کرده‌اند.
برای موافقان، این تصمیم ممکن است به عنوان اقدامی محاسبه‌شده برای آمادگی و بسیج کارآمد منابع برای جنگ به نظر برسد.
برای منتقدان، ممکن است این موضوع نشانه‌ای از اضطراب و ژستی نمایشی برای سرکوب تمایل اسرائیل برای حملات مجدد باشد.
اما آنچه که هر دو طرف احتمالاً بر سر آن توافق دارند، این است که با ایجاد شورای ملی دفاع، ایران در حال بازسازی دستگاه سیاسی خود به سمت یک موضع دوران جنگ است، متقاعد شده که نبرد بعدی زودتر از آنچه فکر می‌شود، خواهد آمد.
نظر شما